متاورس چیست و چه کاربردی دارد؟

در جهان تکنولوژی وجود ندارد که بگوییم متاورس این است و دیگر هیچ. اما با اطمینان می‌توان گفت که چند تکنولوژی مهم زیر چتر مفهوم متاورس قرار می‌گیرند.

اول از همه و شاید مهمترین آنها «واقعیت تعمیم‌یافته» یا XR است که سه‌گانه مهم «واقعیت مجازی» (VR)، «واقعیت افزوده» (AR) و «واقعیت ترکیبی» (MR) را در برمی‌گیرد.

در کنار واقعیت‌های سه‌گانه، بلاک‌چین را داریم که در نگاه طیف وسیعی از طرفداران متاورس، زیرساخت اصلی این جهان ماورایی است؛ یا بهتر این است که چنین باشد. بلاک‌چین هم تکنولوژی‌هایی مثل رمزارز و ان‌اف‌تی (NFT) را زیر چتر خود دارد که اولی، نوعی ارز دیجیتالی و دومی یک تکنولوژی برای اثبات مالکیت دارایی‌های مجازی و گاها فیزیکی است.

متاورس و واقعیت مجازی (VR)

به زبان ساده و قابل فهم، واقعیت مجازی یا VR زمانی است که شما به طور کامل از طریق یک عینک یا سرپوش وارد یک دنیای کاملا مجازی می‌شوید که جدای از جهان فیزیکی است.

این دنیای مجازی محیطی را برای شما شبیه‌سازی کرده و حس حضور را به شما القا می‌کند. به همین دلیل متخصصان واقعیت مجازی و تکنولوژی‌هایی مشابهش را به عنوان رسانه همه‌جانبه یا «Immersive Media» تعریف می‌کنند که کاربر در جایگاه اول شخص در آن غوطه‌ور می‌شود.

متاورس و واقعیت افزوده و ترکیبی (AR/MR)

اما واقعیت افزوده یا AR به معنای اضافه کردن عناصر مجازی به جهان واقعی است. واقعیت ترکیبی (MR) هم مفهومی مشابه واقعیت افزوده است که مایکروسافت در سال 2016 برای تبلیغ HoloLens از آن استفاده کرد و با اینکه بسیاری به دنبال تمایز این دو مفهوم از یکدیگر هستند اما تفاوتی بین این دو وجود ندارد و واقعیت ترکیبی درنتیجه یک کارزار تبلیغاتی از سوی مایکروسافت متولد شد.

هردوی این عبارات به معنای اضافه کردن عناصر و اشیای مجازی به واقعیت هستند به صورتی که هردو جهان با یکدیگر در تعامل‌اند. مثلا عینکی روی چشمتان می‌گذارید و کامپیوتری روی میز خالی اتاق کارتان پدیدار می‌شود و می‌توانید از آن همانند یک کامپیوتر معمولی استفاده کنید به این شرط عینک را از صورتتان برندارید.

زاکربرگ چندین مرتبه به پتانسیل بالای این تکنولوژی اشاره کرده است. به گفته او عینک‌های واقعیت افزوده این شرکت در آینده می‌توانند جایگزین قدرتمندی برای لپتاپ یا حتی کامپیوتر خانگی باشند. کافی است عینک را به چشمتان بزنید و تمام تجهیزاتی که می‌خواهید همچون لپتاپ یا کامپیوتر خانگی جلوی چشمتان ظاهر می‌شود و می‌توانید با آن کار کنید.

یا اگر به یک صفحه نمایش اضافی کنار کامپیوترتان نیاز دارید، دیگر نیاز به خرید صفحه نمایش نیست و عینک واقعیت افزوده این شرکت می‌تواند یک صفحه نمایش را جلوی چشمتان شبیه‌سازی کند.

متاورس و واقعیت تعمیم یافته (XR)

متخصصان تمامی این عبارات را زیر چتر یک مفهوم کلی به نام واقعیت تعمیم یافته (Extended Reality) یا XR قرار داده‌اند. واقعیت تعمیم یافته و زیرشاخه‌هایش نقش مهمی در استراتژی متاورسی بیشتر غول‌های تکنولوژی از جمله متا دارند. عینک‌های کوئست، ساخته شرکت متا، از جمله فناورهای مبتنی بر واقعیت مجازی و افزوده هستند که دروازه‌ای به جهان مجازی را در اختیار شما می‌گذارند.

متاورس و واقعیت مجازی (VR)

به زبان ساده و قابل فهم، واقعیت مجازی یا VR زمانی است که شما به طور کامل از طریق یک عینک یا سرپوش وارد یک دنیای کاملا مجازی می‌شوید که جدای از جهان فیزیکی است.

این دنیای مجازی محیطی را برای شما شبیه‌سازی کرده و حس حضور را به شما القا می‌کند. به همین دلیل متخصصان واقعیت مجازی و تکنولوژی‌هایی مشابهش را به عنوان رسانه همه‌جانبه یا «Immersive Media» تعریف می‌کنند که کاربر در جایگاه اول شخص در آن غوطه‌ور می‌شود.

متاورس و واقعیت افزوده و ترکیبی (AR/MR)

اما واقعیت افزوده یا AR به معنای اضافه کردن عناصر مجازی به جهان واقعی است. واقعیت ترکیبی (MR) هم مفهومی مشابه واقعیت افزوده است که مایکروسافت در سال 2016 برای تبلیغ HoloLens از آن استفاده کرد و با اینکه بسیاری به دنبال تمایز این دو مفهوم از یکدیگر هستند اما تفاوتی بین این دو وجود ندارد و واقعیت ترکیبی درنتیجه یک کارزار تبلیغاتی از سوی مایکروسافت متولد شد.

هردوی این عبارات به معنای اضافه کردن عناصر و اشیای مجازی به واقعیت هستند به صورتی که هردو جهان با یکدیگر در تعامل‌اند. مثلا عینکی روی چشمتان می‌گذارید و کامپیوتری روی میز خالی اتاق کارتان پدیدار می‌شود و می‌توانید از آن همانند یک کامپیوتر معمولی استفاده کنید به این شرط عینک را از صورتتان برندارید.

زاکربرگ چندین مرتبه به پتانسیل بالای این تکنولوژی اشاره کرده است. به گفته او عینک‌های واقعیت افزوده این شرکت در آینده می‌توانند جایگزین قدرتمندی برای لپتاپ یا حتی کامپیوتر خانگی باشند. کافی است عینک را به چشمتان بزنید و تمام تجهیزاتی که می‌خواهید همچون لپتاپ یا کامپیوتر خانگی جلوی چشمتان ظاهر می‌شود و می‌توانید با آن کار کنید.

یا اگر به یک صفحه نمایش اضافی کنار کامپیوترتان نیاز دارید، دیگر نیاز به خرید صفحه نمایش نیست و عینک واقعیت افزوده این شرکت می‌تواند یک صفحه نمایش را جلوی چشمتان شبیه‌سازی کند.

متاورس و واقعیت تعمیم یافته (XR)

متخصصان تمامی این عبارات را زیر چتر یک مفهوم کلی به نام واقعیت تعمیم یافته (Extended Reality) یا XR قرار داده‌اند. واقعیت تعمیم یافته و زیرشاخه‌هایش نقش مهمی در استراتژی متاورسی بیشتر غول‌های تکنولوژی از جمله متا دارند. عینک‌های کوئست، ساخته شرکت متا، از جمله فناورهای مبتنی بر واقعیت مجازی و افزوده هستند که دروازه‌ای به جهان مجازی را در اختیار شما می‌گذارند.

نقش بلاک‌چین در متاورس چیست؟

نقش بلاک‌چین در متاورس فعلی و آینده آن انکارناپذیر است. بسیاری از متاورس‌های امروزی از این تکنولوژی به عنوان زیرساخت خود استفاده می‌کنند.

بلاک‌چین در تعریف ساده یک دفتر کل توزیعی است. این تکنولوژی که در سال 1991 متولد شده است، بستری برای ثبت اطلاعات به صورت نامتمرکز است که نسخه‌ای از داده‌های ثبت شده در اختیار هرکدام از طرفین حاضر قرار می‌دهد. از آنجایی که هرکدام از طرفین نسخه‌ای از اطلاعات را در اختیار دارد، تغییر و یا حذف داده‌ها تنها با موافقت تمام یا اکثریت طرفین امکان‌پذیر است.

بلاک‌چین‌ها معمولا ساز‌وکار خودکاری برای اطمینان از صحت اطلاعات دارند و مثلا بلاک‌چین بیت‌کوین، بزرگترین دفتر کل توزیعی جهان، از الگوریتم اثبات کار برای اجماع و اطمینان از صحت اطلاعات ثبت شده برروی بلاک‌چین استفاده می‌کند. این تکنولوژی به سه طریق اصلی می‌تواند در جهان مجازی ایفای نقش کند.

سه کاربرد اصلی بلاک‌چین در متاورس

تمرکززدایی و تعامل‌پذیری. تکنولوژی بلاک‌چین به عنوان زیرساخت و پایه متاورس، ماهیت نامتمرکز این جهان مجازی را تضمین می‌کند. بدون تمرکز زدایی، متاورس‌های مختلف به جهان‌های جداگانه‌ای از یکدیگر تبدیل می‌شوند و تعامل آنها به سختی امکان‌پذیر است.

ایجاد یک نظام مالی مستحکم. براساس پیش‌بینی بانک‌ سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس (Goldman Sachs)، متاورس می‌تواند به فرصتی 8 هزار میلیارد دلاری تبدیل شود. حتی اگر کسری از این پیش‌بینی به واقعیت تبدیل شود، با بازار عظیمی مواجه هستیم که طبیعتا به یک نظام مالی قدرتمند نیاز دارد.

بسیاری ازپلتفرم‌های متاورس مانند دیسنترالند و غیره از رمزارز به عنوان ارز رایج جهان‌های مجازی خود استفاده می‌کنند و رمزارزها ممکن است در آینده به متاورس‌ شرکت متا و مایکروسافت نیز ورود پیدا کنند.

ثبت مالکیت دارایی‌ها در متاورس. همانطور که در جهان فیزیکی برای تایید مالکیت دارایی‌ها سندی به نام هر فرد صادر می‌شود، برای انتقال و یا خرید و فروش دارایی‌های متاورسی هم باید مالکیت آنها را ثبت کرد.

NFTها یا توکن‌های غیرمثلی امکان ثبت مالکیت دارایی‌های متاورسی و دیجیتالی را فراهم می‌کنند. NFT توکن‌هایی منحصر به فرد هستند که یک دارایی دیجیتالی (و در برخی موارد فیزیکی) را نمایندگی می‌کنند و به عنوان سند مالکیت آن در بلاک‌چین به ثبت می‌رسند.

3 ویژگی اصلی متاورس

ویژگی‌های اصلی متاورس «حضور» (Presence)، تعامل‌پذیری (Interoperability) و معیارسازی (Standardization) نام دارند که در ادامه با هرکدام از آنها بیشتر آشنا می‌شویم.

ویژگی حضور (Presence)

در جهان واقعی حس حضور را از حواس پنج‌گانه خود می‌گیریم. متاورس با تمرکز بر همین حواس حس حضور را القا می‌کند و هرچه حواس بیشتری درگیر شود، حس حضور با کیفیت بیشتری القا می‌شود. تمرکز اصلی در این جهان برروی بینایی و شنوایی است و شرکت‌های مختلف سعی دارند حواس دیگری همچون لامسه و بویایی را نیز در صورت امکان درگیر کنند.

از آنجایی که تمرکز اصلی بر بینایی و شنوایی است، تکنولوژی‌هایی همچون واقعیت مجازی و افزوده نقش مهمی در شکل‌گیری متاورس دارند. عینک‌های و هدفون‌های واقعیت مجازی حس حضور در یک جهان دیگر را با در نمایشی مجازی به ما القا می‌کنند.

اما تکنولوژی‌های دیگر هم برای تقویت ویژگی‌ حضور اختراع شده‌اند، برای مثال دستکش و لباس‌هایی طراحی شده است که لمس در متاورس را به شما منتقل می‌کنند. با اینکه این لباس و دستکش‌ها هنوز به اندازه عینک‌های واقعیت مجازی و افزوده فراگیر نشده‌اند، اما احتمالا نقش مهمی در آینده متاورس و تقویت ویژگی حضور دارند.

ویژگی تعامل‌پذیری (Interoperability)

شرکت‌ها و فعالان بسیاری در حوزه متاورس فعالیت دارند و متاورس‌های اولیه متعددی را شاهد هستیم. اما برای سهولت در استفاده و کمال جهان مجازی، باید امکان تعامل بین متاورس‌های مختلف فراهم شود.

تصور کنید که در هرایزن وردز (Horizon Worlds)، جهان مجازی شرکت متا، با همکاران و دوستانتان مشغول صحبت هستید و تصمیم می گیرید برای بازی به متاورس دیگری به نام سند‌باکس (Sandbox) بروید. در حال حاضر این امکان وجود ندارد اما اگر امکان تعامل این جهان مجازی فراهم شود، می‌توانید با یک آواتار از جهانی به جهان دیگر بروید.

برای تحقق کامل مفهوم متاورس، شرکت‌های مختلف باید امکان تعامل بین جهان‌های مجازی را فراهم کنند و NFTها یکی از راه‌حل‌های بهبود تعامل‌پذیری هستند. طرفداران NFT یا توکن‌های غیرمثلی معقتند این تکنولوژی با ثبت مالکیت دارایی‌های متاورسی می‌تواند امکان انتقال آنها را از جهانی به جهان دیگر فراهم کند.

اما برای تعامل‌پذیری بهتر، شرکت‌های تکنولوژی ابتدا باید ویژگی سوم متاورس یعنی معیارسازی را تقویت کنند.

معیارسازی (Standardization)

معیار سازی یا استانداردسازی در واقع پیش‌نیاز برای تعامل‌پذیری است. در تعریف کلی، معیارسازی به معنی توافق برسر یک سری اصول و چارچوب‌های کلی برای توسعه تکنولوژی و فناوری‌های خاص یک حوزه است.

برای مثال در صنعت ارتباطات، استاندارد‌هایی برای ساخت شبکه‌های ارتباطی و دستگاه‌هایی همچون گوشی هوشمند وجود دارد تا خریداران برند‌های مختلف گوشی‌های همراه بتوانند از شبکه‌های مختلف ارتباطی استفاده کنند و در عین حال با یکدیگر نیز در ارتباط باشند.

در حال حاضر شرکت‌های مختلفی همچون متا و مایکروسافت، تجهیزات خاص خود را برای تجربه واقعیت مجازی ارائه می‌کنند و همانطور که گفتیم جهان‌های مجازی متعددی نیز در اینترنت وجود دارد. برای تعامل تجهیزات و متاورس‌های مختلف، به استانداردسازی در حوزه نیاز است.

پلتفرم‌های متاورس

این فناوری پرحاشیه جهان علیرغم تصور عموم مردم صرفا به بازی محدود نمی‌شود. پلتفرم‌های متاورس جایی برای انجام فعالیت‌های مختلف است. این پلتفرم‌ها با ارائه خدمات گوناگون در زمینه‌های مختلف علاقه‌مندان را به سمت وسوی انجام کار موردعلاقه‌شان در فضایی دیجیتالی سوق می‌دهد.

10 پلتفرم برتر متاورس: Roblox،Decentraland، Illuvium،Sandbox، Axie Infinity،Cryptovoxels،Bloktopia، Metahero، Star Atlas، Somnium Space

برای آشنایی با انواع پلتفرم‌های متاورس می‌توانید به مطلب «با 10 پلتفرم برتر متاورس آشنا شوید، دنیای جدید برای زندگی جدید» مراجعه کنید.

ورود به متاورس، ابزار مورد نیاز این فراجهان چیست؟

هدست واقعیت مجازی (VR)، گوشی هوشمند و عینک دیجیتال از جمله ابزارهایی هستند که به حضور بهتر شما در متاورس کمک خواهند کرد. شما باید در این دنیا برای خود آواتار بسازید و از طریق آواتاری که دارید، حضور خود را به بقیه نشان دهید.

در واقع متاورس دنیایی است که بازی‌های ویدیوئی، ویژگی‌های شبکه‌های اجتماعی، واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) را با هم ادغام کرده است. مهم نیست کجای دنیا باشید؛ با ورود به این دنیا تعامل و ارتباط برقرارکردن با سایر افراد در سراسر دنیا به آسانی میسر خواهد شد. دنیای متاورس روز به روز و حتی ساعت به ساعت در حال گسترش است؛ برای همین شرکت‌های مطرحی در زمینه‌های مختلف در این دنیا حضور دارند یا مشتاق دیده‌شدن در آن هستند.

شهر متاورس کجاست؟

متاورس یا فراجهان فضایی گسترده و تا حدودی ناشناخته است. بسیاری بر این باورند که در آینده نزدیک، متاورس با زندگی همه عجین خواهد شد. باید بدانید که این دنیا فراتر از یک بازی کامپیوتری است. خرید و فروش، ساخت‌وساز و برگزاری رویدادها در این جهان دیجیتالی در حال انجام است؛ وجود همین فعالیت‌های مشابه دنیای واقعی، سبب شده است تا شهر مجازی متاورس به وجود آید. در شهر متاورس شما مثل یک شهروند عادی می‌توانید فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهید. معاشرت با دوستان، برگزاری جلسات کاری، تجارت و معامله‌های بازرگانی، خرید و فروش ملک، تفریحاتی مانند رفتن به کنسرت یا شهربازی و غیره نمونه‌هایی از فعالیت‌هایی است که می‌توان انجام داد.